จังหวัดระยองมีศิลปินและผู้สร้างสรรค์ผลงานศิลปะจำนวนมาก ทั้งจิตรกร ประติมากร ช่างภาพ และศิลปินร่วมสมัยที่ทำงานด้วยหัวใจรักศิลปะ ทว่าศิลปกรรมสมัยใหม่ของจังหวัดยังไม่ได้รับการสนับสนุนอย่างต่อเนื่องจากภาครัฐหรือเอกชนเท่าที่ควร พื้นที่จัดแสดงผลงานมีจำกัด งบประมาณส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมมีน้อย และโอกาสให้ศิลปินได้แสดงออกในระดับจังหวัดหรือประเทศยังไม่เพียงพอ
แม้จะขาดการสนับสนุน แต่พลังของศิลปินระยองยังคงขับเคลื่อนด้วยความมุ่งมั่น กลุ่มศิลปินอิสระในพื้นที่หลายกลุ่มพยายามจัดนิทรรศการด้วยตนเอง ใช้พื้นที่สาธารณะ โรงเรียน หรือร้านกาแฟเป็นแกลเลอรี่ขนาดย่อม เพื่อให้คนทั่วไปได้สัมผัสศิลปะในชีวิตประจำวัน ศิลปะเหล่านี้ไม่ได้มีเพียงความงามทางสายตา แต่ยังสะท้อนเรื่องราวของสังคมระยอง ทั้งสิ่งแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงของเมือง และวิถีชีวิตผู้คน
สิ่งที่ศิลปินต้องการไม่ใช่เพียงงบประมาณ แต่คือ การยอมรับและโอกาส ในการพัฒนาให้ศิลปะเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตผู้คนในจังหวัด การสร้างหอศิลป์ประจำจังหวัดหรือจัดเทศกาลศิลปะร่วมสมัยเป็นประจำ จะช่วยยกระดับระยองให้เป็น “เมืองศิลปะ” ที่มีชีวิตชีวา ศิลปกรรมสมัยใหม่ของระยองจึงยังคงเป็นพลังเงียบ ที่รอวันที่จะได้รับการผลักดันให้เปล่งประกายอย่างสมศักดิ์ศรีของเมืองแห่งศักยภาพและความคิดสร้างสรรค์
หนังสือ “เครือข่ายวัฒนธรรมระยอง (Cultural Network: Rayong)” เป็นการรวบรวมผลงานสร้างสรรค์จากโครงการพัฒนาทุนทางวัฒนธรรม “ผ้าตากะหมุก” เพื่อฟื้นฟูเศรษฐกิจชุมชนจังหวัดระยอง โดยได้รับการสนับสนุนจากกระทรวงวัฒนธรรม หอการค้าระยอง และภาคีเครือข่ายผู้ประกอบการในพื้นที่ หนังสือเล่มนี้นำเสนอภาพผลงาน แนวคิด และกระบวนการสร้างสรรค์ที่เชื่อมโยงศิลปะร่วมสมัยกับภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อสืบสานเอกลักษณ์ของจังหวัดให้ก้าวสู่ระดับสากล
ผู้อ่านจะได้สัมผัสเรื่องราวของ “ระยอง” ดินแดนแห่งภาคตะวันออกที่มีทั้งประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และความคิดสร้างสรรค์ ถ่ายทอดผ่านผลงานผ้าตากะหมุก การออกแบบลายผ้า เครื่องแต่งกาย และนิทรรศการร่วมสมัย หนังสือเล่มนี้จึงเป็นแรงบันดาลใจให้ผู้สนใจศิลปวัฒนธรรมร่วมค้นพบคุณค่าของทุนทางวัฒนธรรม และร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อน “Soft Power ระยอง” ให้ส่องประกายบนเวทีโลกอย่างภาคภูมิ.
หนังสือ “เครือข่ายวัฒนธรรมระยอง (Cultural Network: Rayong)” จัดทำโดย สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม โดยมี รองศาสตราจารย์ ดร.ดนัย เรียบสกุล เป็นผู้เรียบเรียงและอำนวยการจัดทำ พร้อมด้วยความร่วมมือจาก สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดระยอง หอการค้าจังหวัดระยอง และเครือข่ายผู้ประกอบการในพื้นที่ ทั้งหมดนี้สะท้อนถึงพลังของภาครัฐ เอกชน และประชาชนที่ร่วมกันขับเคลื่อนทุนทางวัฒนธรรมของระยองให้เกิดคุณค่าทางศิลปะร่วมสมัย และเป็นแบบอย่างของการพัฒนาเชิงวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน.
กลางย่านเมืองเก่าระยอง ถนนยมจินดาที่เคยเป็นย่านการค้าคึกคักในอดีต กำลังกลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง ด้วยพลังของกลุ่มศิลปินท้องถิ่นที่รวมตัวกันในนาม “ศิลป์ถิ่นระยอง” กลุ่มนี้เกิดจากความตั้งใจของคนรักศิลปะที่ต้องการให้เมืองระยองมีพื้นที่สำหรับการสร้างสรรค์และแบ่งปันแรงบันดาลใจ ผ่านศิลปะที่เติบโตจากรากของท้องถิ่นเอง
ภายในแกลเลอรีเล็ก ๆ บนถนนยมจินดา อาคารไม้เก่าถูกปรับให้กลายเป็นพื้นที่จัดแสดงผลงานของศิลปินหลายรุ่น ทั้งภาพวาดสีน้ำ สีน้ำมัน ภาพถ่าย และงานประติมากรรม ทุกผลงานสะท้อนกลิ่นอายของเมืองระยอง—จากแสงอุ่นยามเย็นเหนือทะเล ไปจนถึงวิถีเรียบง่ายของชาวสวนผลไม้และชาวเรือ ศิลปินแต่ละคนต่างนำประสบการณ์และความผูกพันต่อบ้านเกิดมาถ่ายทอดในรูปแบบที่เป็นเอกลักษณ์
แม้จะเป็นกลุ่มขนาดเล็ก แต่ “ศิลป์ถิ่นระยอง” มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนศิลปะชุมชน พวกเขาจัดกิจกรรมศิลปะเชิงเรียนรู้ เปิดเวิร์กช็อปให้เด็กและเยาวชน ได้สัมผัสศิลปะจากการลงมือจริง และเชื่อมโยงคนรุ่นใหม่เข้ากับรากวัฒนธรรมของระยอง กลุ่มยังเปิดพื้นที่ให้ศิลปินอิสระและผู้สนใจได้นำผลงานมาจัดแสดง เกิดเป็นชุมชนศิลปะเล็ก ๆ ที่อบอุ่นและมีชีวิต
“ศิลป์ถิ่นระยอง” จึงไม่ใช่เพียงกลุ่มศิลปิน หากแต่เป็น พลังสร้างสรรค์ที่หลอมรวมผู้คนให้เห็นคุณค่าของบ้านเกิด ถนนยมจินดาในวันนี้ไม่ได้เป็นเพียงแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม แต่ยังเป็น “แหล่งศิลปะมีชีวิต” ที่สะท้อนจิตวิญญาณของคนระยอง—เรียบง่าย อ่อนโยน แต่เปี่ยมด้วยความงามและพลังแห่งการสร้างสรรค์.