ภูมิปัญญาระยองทางวัฒนธรรม
ภูมิปัญญาท้องถิ่นระยอง : รากเหง้าแห่งความภาคภูมิ เมื่อเรามองระยองในสายตาของผู้ผ่านทาง อาจเห็นเพียงเมืองอุตสาหกรรมที่พลุกพล่านด้วยโรงงานและท่าเรือสมัยใหม่ ทว่า หากมองด้วยหัวใจที่อ่อนโยน เราจะพบว่าระยองคือแผ่นดินแห่งเรื่องเล่า วิถี และภูมิปัญญา ที่สืบต่อจากบรรพชนมาจนถึงวันนี้ ภูมิปัญญาเหล่านี้ไม่จำกัดอยู่เพียงในงานหัตถกรรมหรือพิธีกรรม หากแต่ปรากฏในทุกอณูของชีวิต ตั้งแต่รสชาติของผลไม้เมืองร้อนที่ต้องอาศัยความรู้ในการดูแลดินฟ้าอากาศ การแปรรูปอาหารทะเลให้คงรสชาตินานวัน จนถึงเสียงเพลงรำวงที่ก้องกังวานในค่ำคืนยามชุมชนมารวมตัวกัน ทั้งหมดนี้คือมรดกที่คนระยองสร้างขึ้นด้วยความรักและความผูกพันต่อแผ่นดิน บางครั้งสิ่งเหล่านี้มิได้ถูกบันทึกหรือกล่าวถึงในเวทีใหญ่โต จนผู้คนนอกพื้นที่อาจไม่ตระหนักถึงคุณค่า ทว่า ความจริงแล้วภูมิปัญญาไม่เคยเลือนหาย มันยังคงซ่อนอยู่ในสำรับอาหารพื้นบ้าน ในสำเนียงถ้อยคำ และในเสียงดนตรีที่ยังมีชีวิตอยู่ในใจผู้คน การกล่าวถึงภูมิปัญญาในเวทีสาธารณะ จึงมิใช่เพียงการจารึกอดีต หากแต่เป็นการยืนยันตัวตนของชุมชน และสร้างแรงบันดาลใจแก่คนรุ่นใหม่ ว่าสิ่งที่บรรพชนสร้างไว้นั้นทรงคุณค่าเพียงใด การยกย่องเช่นนี้ทำให้เราตระหนักว่า ระยองมิใช่เพียงเมืองชายทะเลหรือฐานเศรษฐกิจ หากแต่คือถิ่นที่โอบอุ้มทั้งความรู้ ศิลปะ และวิถีแห่งความงาม ในแง่นี้ การบอกเล่าภูมิปัญญาไม่ใช่เพียงการสั่งสมความทรงจำ แต่คือการปลุกความภาคภูมิใจในหัวใจคนระยอง ให้รู้ว่าตนยืนอยู่บนมรดกที่ล้ำค่าและเป็นเอกลักษณ์ หาได้ยากในที่อื่น ความภูมิใจเช่นนี้จะเป็นพลังเงียบที่ผลักดันให้คนในถิ่นร่วมกันสืบสานและต่อยอด ระยองมีทั้งเสียงเพลงที่ชวนให้รำวง มีรสชาติผลไม้ที่ฝากชื่อเสียงไปทั่วประเทศ มีภาษาและคำพูดที่บ่งบอกความเป็นถิ่นฐาน ทั้งหมดนี้คือภาพสะท้อนภูมิปัญญาที่ควรค่าแก่การบันทึกและการสืบต่อ เพราะมันไม่ใช่เพียงของเก่า หากแต่คือรากฐานที่ทำให้สังคมยืนหยัดได้อย่างมั่นคง และสุดท้าย ภูมิปัญญาเหล่านี้ไม่ใช่สิ่งที่หยุดนิ่ง หากแต่ปรับตัวและเติบโตตามกาลเวลา การยกย่องและระลึกถึงภูมิปัญญาจึงมิใช่เพียงการหันกลับไปมองอดีต แต่คือการมองไปข้างหน้าอย่างมีความหวัง ว่าระยองจะยังคงงดงามทั้งในฐานะเมืองแห่งอุตสาหกรรม และในฐานะถิ่นแห่งวัฒนธรรมและภูมิปัญญาที่งดงามไม่แพ้กัน
คุยเฟื่องเรื่องพิพิธภัณฑ์
รายการ “คุยเฟื่องเรื่องพิพิธภัณฑ์” https://www.weavingrayongtales.com/wp-content/uploads/2025/09/คุยเฟื่องเรื่องพิพิธภัณฑ์.mp4 ชมวิดิทัศน์รายการ คุยเฟื่องเรื่องพิพิธภัณฑ์ ep3 28 กันยายน 2568 คุยเฟื่องเรื่องพิพิธภัณฑ์ ep2 21 กันยายน 2568 คุยเฟื่องเรื่องพิพิธภัณฑ์ ep1 7 กันยายน 2568 รายการ “คุยเฟื่องเรื่องของพิพิธภัณฑ์” โดย ธงชัย ขวัญบุรี นำเสนอกรณีพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นอย่าง หนังใหญ่วัดบ้านดอน จังหวัดระยอง เพื่อสะท้อนบทบาทของพิพิธภัณฑ์ในฐานะแหล่งรวบรวมและอนุรักษ์วัตถุทางวัฒนธรรมพื้นบ้าน ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์และศิลปกรรมเฉพาะถิ่น ดำเนินการโดยชุมชนร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รายการเน้นการเปิดเผยถึงกระบวนการจัดเก็บและจัดแสดงของพิพิธภัณฑ์ ทั้งจากแง่มุมของการสั่งสมวัตถุ การรักษาสภาพ (preservation) และความสวยงามในรูปแบบการจัดแสดงที่สามารถดึงดูดผู้ชม ทั้งคนท้องถิ่นและผู้สนใจจากภายนอก เพื่อให้เกิดการตระหนักรู้และสร้างความภูมิใจในจิตสำนึกชุมชน อีกประเด็นหนึ่งที่ถูกหยิบยกคือความท้าทายในการดูแลพิพิธภัณฑ์ เช่น งบประมาณ การรักษาอุณหภูมิและความชื้นของวัตถุศิลปะ การป้องกันการสึกกร่อนหรือการทำลายจากสภาพแวดล้อมหรือผู้ชม วิธีการแก้ปัญหารวมถึงการฝึกอบรมบุคลากรท้องถิ่น และการหาแนวร่วมกับเครือข่ายภายนอก เช่น นักวิชาการ สถาบันศิลปวัฒนธรรม รายการยังชวนให้คิดถึงอนาคตของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นว่า จะสามารถมีบทบาทในเชิงการศึกษาเชิงพื้นที่ เป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับเยาวชนและชุมชน ใช้พิพิธภัณฑ์เป็นศูนย์กลางในการฟื้นฟูและถ่ายทอดความรู้พื้นบ้าน และอาจเชื่อมโยงกับการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมเพื่อสร้างรายได้แก่ท้องถิ่น โดยรวม “คุยเฟื่องเรื่องของพิพิธภัณฑ์” เป็นการย้ำเตือนว่า […]
“ยกระดับชุมชนตลาดบ้านเพ เป็นมรดกจังหวัดระยอง”
“พุทโธ พุทธัง ว่าอนิจจังแก้วตาบ้านเพ นั้นมันน้ำตื้น แม่น้องงามชื่น จะเดินก้าวหน้าบ้านเพ นั้นมันที่ทราย มีอะไร มันก็มีแต่ปลาไม่มีหมึกมีปลา ที่ไหนจะว่าย บ้านเพน้ำตื้น ได้แต่กลืนน้ำลาย” การแสดงเพลงพื้นบ้านตำบลเพ “เพลงเอ่ย” และ “ลำตัด” เพลงพื้นบ้านตำบลเพที่สะท้อนวิถีชีวิตของชุมชนตลาดบ้านเพ จังหวัดระยอง ซึ่งมีเอกสารการรวบรวมบทเพลงต่าง ๆ จากพ่อเพลง แม่เพลง เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๓ โดยพ่อเพลง แม่เพลงในสมัยนั้น ได้แก่ นายย้อย ศักดิ์เมือง นายจำลอง อัฐโส นางเนิน ผัดผ่อง นางชูจิตร บำรุงพงษ์ เพลงเอ่ย นับได้ว่าเป็นมรดกเพลงพื้นบ้านที่ได้สูญหายไปจากวิถีชีวิตและความทรงจำของชุมชนตลาดบ้านเพมานาน การแสดงในโอกาสนี้นับเป็นการรื้อฟื้นเพลงพื้นบ้านของชาวตำบลบ้านเพในรอบ ๔๕ ปี ที่เงียบงัน ให้กลับมามีเสียงอีกครั้ง “เรือน้อยลอยคว้าง ยังไม่ถึงฝั่งลอยอยู่กลางกระแสสินธุ์ถึงยามวิบัติคลื่นซัดโผงผาง (ซ้ำ) เรือลำน้อยลอยคว้างอยู่กลางวาริน” ลำตัดเรื่องเกาะต่าง ๆ ในแถบชายทะเลภาคตะวันออกของไทย สำนวนนายจำลอง อัฐโส ชาวบ้านเพ อำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง […]